Het begin van de eredienst

Gepubliceerd op: 8 november 2024

Wat is een kerkdienst? Probeer het maar eens zelf te formulieren. Nog best lastig om daar woorden aan te geven. Het is allereerst een ervaring. Een ervaring die iets van doen heeft met God, woorden, muziek, zingen, bidden, luisteren, ontmoeting, bezinning.

Toen we met de kerkenraad met elkaar probeerden te omschrijven wat een kerkdienst nu precies is, bleven de woorden stromen en het grote blad die al die woorden moest vangen raakte overvol. Een kerkdienst is in ieder geval erg waardevol voor ons, zo concludeerden wij.

“Een kerkdienst is de dienst van God aan ons”

las ik onlangs ergens. Ik vond dat een mooi beeld. Want als predikant, organist en kerkenraad ben je vrij druk om een goede en mooie viering neer te zetten. Dat het allemaal ‘klopt’ is een belangrijke randvoorwaarde voor een mooie dienst. Maar uiteindelijk is dat wat je raakt in een dienst, iets ongrijpbaars. En dat heeft alles met God te maken in mijn ogen.

Wanneer je een kerk in gaat, trek je een heilige ruimte in. Misschien niet letterlijk, de heiligheid zit niet in het gebouw op zichzelf. Maar dat uur op zondagmorgen heeft wel alles met het heilige te maken. Daar komen we voor, voor die ontmoeting, om geraakt te worden.

Het maakt uit hoe je die ontmoeting start. Als de dienst met een ‘welkom’ begint van de ouderling, is het de kerkenraad die (bij monde van de ouderling) de gemeente begroet. Dat is een ‘horizontaal’ begin: alsof de kerkenraad de dienst heeft georganiseerd voor de gemeenteleden. Het ‘We wensen u een gezegende dienst’ onderstreept dat nog eens. Je zou het kunnen opvatten als een ‘Eet smakelijk!’ Alsof de gemeente gaat consumeren wat de kerkenraad haar voorschotelt.

De eredienst is niet een door de kerkenraad georganiseerde activiteit die door de kerkgangers wordt afgenomen en (al dan niet) genoten. Het is allereerst een dienst van God aan ons. Dat maakt de eredienst de plek waar we samen naar het heilige zoeken. Het begint bij het gezamenlijk verlangen naar die ontmoeting. Zowel de ouderling, de predikant als de rest van de gemeente verlangt daarnaar.

Om die gezamenlijkheid te benadrukken zullen we de komende tijd de eredienst iets anders starten dan we gewend zijn. We zullen niet vermelden wie de ouderling, de predikant of de organist is, maar zetten direct de toon met wat we hier met elkaar doen: “Goede morgen, welkom bij deze viering. Samen delen en vieren we wat we van God en elkaar ontvangen.”

De goede luisteraar hoort hier drie van onze vier pijlers in doorklinken: Ontvangen, Delen, Vieren. De namen van de predikant, organist en ouderling blijven uiteraard vermeld staan op de ordevan dienst, die ook online te vinden is bij kerkdienstgemist.nl voor de mensen die thuis meevieren.
Met dit begin hopen we nog meer een gevoel te creëren dat we samen zoeken naar dat wat heilig is. Of je nu al je hele leven in de kerk zit, of deze zondag voor het eerst die heilige ruimte betreedt.

We zullen het even tijd moeten geven om te wennen. Na een tijdje zullen we het als kerkenraad ook evalueren. Alle ervaringen horen we tegen die tijd graag.

Geschreven door ds. Willemijn – wijkpredikant Haarlem-Centrum